Showing posts with label xvi. Show all posts
Showing posts with label xvi. Show all posts
INDIAN INTELLECTUALS RESPONSIBLE FOR DAY TO DAY KILLINGS IN KASHMIR (In Punjabi)
INDIAN INTELLECTUALS RESPONSIBLE FOR DAY TO DAY KILLINGS IN KASHMIR (In Punjabi)
Because it is the writers and intellectuals who imparted extreme nationalism (chauvinism) in the minds of Indians and the media like TV, films and newspapers disseminated it with full enthusiasm as a result of which the Indian governance is left with few alternatives on Jammu & Kashmir and thus we see no solution in near future.Also this article in Punjabi deals with the reality of the Kashmir issue.
Please enlarge the image to your requirement.
KARL MARX AND GURU NANAK (In Punjabi)
KARL MARX AND GURU NANAK (In Punjabi)
Both were opposed to the exploitation of the downtrodden.Outwardly both led strugglesome lives. But Guru Nanak would remain amused while Marx would be grumbling. Guru Nanak thus revealed the secret of happy life despite miseries while Marx's is a never ending war. Read in Punjabi:
TRAPPED KALA AFGHANA NOW LOOKS FOR EXCUSES (In Punjabi)
TRAPPED KALA AFGHANA NOW LOOKS FOR EXCUSES (In Punjabi)
Gurbaksh Singh Kala Afghana worked for RSS/ Indian Intelligence Agencies to damage Sikhism. He or his group wrote one after other about a dozen groups against the universal and most humanitarian faith of Guru Nanak. After his reality was exposed and he was given opportunity to explain he resorts to excuses. Read in Punjabi.
MEANING OF THE WORD 'KHALSA' IS 'INDEPENDENT'' AND NOT 'PURE' (in Punjabi)
MEANING OF THE WORD 'KHALSA' IS 'INDEPENDENT' AND NOT 'PURE' (in Punjabi)
There is great misunderstanding created by vested interests as to the meaning of word 'Khalsa'. Here the interpretation is given from the original sources. It is again in Punjabi in Gurmukhi script in images. So please enlarge the image.
There is great misunderstanding created by vested interests as to the meaning of word 'Khalsa'. Here the interpretation is given from the original sources. It is again in Punjabi in Gurmukhi script in images. So please enlarge the image.
ਖਾਲਸਾ ਮਾਇਨੇ ਅਜਾਦ ਜਾਂ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ
ਕਿਉਕਿ ਖਾਲਸਾ ਲਫਜ਼ ਦੇ ਅਸਲ ਮਾਇਨੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਅਜਾਦ। ਪਰ ਅੱਜ ਕਲ ਇਕ ਵੀਡੀਓ ਨੈੱਟ ਤੇ ਮਿਲ ਰਹੀ ਜੋ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਸਿਰਫ ਖਾਲਸ (ਭਾਵ ਸ਼ੁਧ ਪਵਿਤ੍ਰ) ਦਸ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਪਵਿਤ੍ਰ ਧਰਤੀ ਜੋ ਜਿਸ ਦੀ ਕੋਈ ਹੱਦ ਬੰਦੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।ਭਾਵ ਵੀਡੀਓ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਦੀ ਲਹਿਰ ਬਾਬਤ ਭਰਮ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਸੋ ਆਓ ਆਪਾਂ ਸਮਝੀਏ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਕਿਓ ਕਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਕੀ ਮਾਇਨੇ ਲਏ ਸਨ:
ਅਰਬੀ ਦੇ ਖਾਲਸ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਹਨ ਮਿਲਾਵਟ ਰਹਿਤ, ਪਾਕ, ਪਵਿੱਤਰ ਆਦਿ।
ਪਰ ਪੜੋ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਅਰਥ ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:
ਮੁਗਲ ਰਾਜ ਵੇਲੇ ‘ਖਾਲਸਾ’ ਲਫਜ਼ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਉਹ ਇਲਾਕਾ (ਟੈਰੀਟੋਰੀ) ਜੋ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੋਵੇ ਯਾਨਿ ਕਿ ਰਾਜੇ ਜਾਂ ਜਗੀਰਦਾਰ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਨਾ ਹੋਵੇ ਭਾਵ ‘ਅਜਾਦ’। ਫਿਰ ਇਸ ਅਜਾਦ ਇਲਾਕੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮਾਮਲਾ ਜਾਂ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਖਾਲਸਾ ਟੈਕਸ ਹੀ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਥੇ ਖਾਲਸਾ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸੋ ਇਹ ਜਾਨਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਖਾਲਸਾ ਸਿਰਜਣਾ ਸਮੇਂ ਇਸ ਦੇ ਕੀ ਮਾਇਨੇ ਲਏ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੰਗਤ ਲਈ ਕਿਓ ਵਰਤਿਆ। ਕੀ ਕਾਰਨ ਸਨ ਕਿ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਖਾਲਸਾ ਕਿਹਾ।
ਦਰ ਅਸਲ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਜਦੋਂ ਮਸੰਦ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਭੋਗ ਪਾ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਓਦੋਂ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਵ ਵਿਚੋਲੇ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਬਾਗੁਜਾਰ ਰਾਜੇ ਅਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਰੱਦ ਕਰ ਦੇਵੇ।
ਮਸੰਦ ਸਿੱਖਾਂ ਕੋਲੋਂ ਤਿਲ ਫੁਲ ਜਾ ਦਸਵੰਧ ਪ੍ਰਾਪਤ (ਰੀਸੀਵ) ਕਰਕੇ ਗੁਰ ਦਰਬਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਂਦੇ ਸਨ ਤੇ ਨਾਲੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦਾ ਗੁਰ ਦੱਸਦੇ ਸਨ। ਵਕਤ ਪਾ ਕੇ ਮਸੰਦ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਜਿੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸ਼ਕਾਇਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਾਰੇ ਮਸੰਦਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਹੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪਦਵੀ ਦੇ ਦਿਤੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀ ਪੰਥ ਵਿਚ ਲੀਨ (ਡਿਸਾਲਵ) ਕਰ ਦਿਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਉਪਦੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੰਗਤ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚਾਰੇਗੀ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸੋਚ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਉਤਪਨ ਹੋਵੇਗੀ।
ਓਦੋਂ ਮਸੰਦ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਭੋਗ ਪਾ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੰਗਤ ਹੁਣ ਖਾਲਸਾ ਹੈ।
ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਉਸ ਵਕਤ ਦੇ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਇਹਨਾਂ ਸਭਨਾ ਵਿਚ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਜੋਰ ਦਿਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਗਤ ਹੁਣ ਖਾਲਸਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਮਸੰਦਾਂ ਨੂੰ ਛੇਕ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਦਾ ਨੋਸ਼ਿਹਰੇ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਹੁਕਮ :- ”ਸੰਗਤ ਮੇਰਾ ਖਾਲਸਾ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂਕੇ ਨਵਿਤ ਕਾ ਹੋਇ ਸੋ ਹੋਰਸ ਕਿਸੇ ਨੋ ਨਾਹੀ ਦੇਣਾ ਼ ਼ ਼ ਼ ਼” (ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਪੰ:164)।
ਦੇਖੋ ਇਕ ਹੋਰ ਹੁਕਮ, ”ਸੰਗਤ ਮੇਰਾ ਖਾਲਸਾ ਹੈ ਼ ਇਕ ਤੋਲਾ ਸੁਇਨਾਂ ਼ ਼ ਼ ਼ ਆਪ ਲੈ ਆਵਣਾ ਮਸੰਦਾਂ ਨੋ ਮੰਨਣਾ ਨਾਹੀ “ (ਪੰਨਾਂ- 152)।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬਾਕੀ ਦੇ ਵੀ ਜੋ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਜਾਂ, ਬੰਦੇ ਬਹਾਦਰ ਜਾਂ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਦੇ ਹੁਕਮਨਾਮੇ ਹਨ ਸਮੁਚੇ ਇਸੇ ਲੈਅ ਵਿਚ ਹਨ। ਫਿਰ ਜਿਹੜਾ ਨਾਹਰਾ ਦਿਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਇਸੇ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ: ” ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰ ੂਜੀ ਕੀ ਫਤਹਿ “।
ਦੇਖੋ, ਕਵੀ ਸੈਨਾਪਤੀ ਕਰਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਸੋਭਾ (ਸੰਨ 1711 ਈ) ਜੋ ਸਾਹਿਬ ਦੇ 52 ਕਵੀਆਂ ‘ਚੋ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਦਿਲਚਸਪ ਵਾਕਿਆ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇਸ ਹੁਕਮ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦੁਫਾੜ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਝਗੜਾ ਇਥੋਂ ਤਕ ਵਧ ਗਿਆ ਤੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ ਅੱਗੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਦਿਤੀ ਕਿ ਦੇਖੋ ਕੁਝ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਵਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਦ ਕਿ ਖਾਲਸਾ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਖੁੱਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ :-
ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦਿੱਲੀਪਤ ਸੋਈ।
ਕਹਤ ਖਾਲਸਾ ਤਾ ਕੋ ਹੋਈ॥
ਤੁਮੇ ਖਾਲਸਾ ਕਿਆ ਮਤ ਧਾਰਾ।
ਸੋ ਬਿਧ ਨਹਐ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰਾ॥
ਤਬ ਸਿਖਨ ਯਹ ਬਾਤ ਬਤਾਈ।
ਸਤਿਗੁਰੂ ਪੁਰਖ ਮਹਾਂ ਸੁਖਦਾਈ।
ਆਗੇ ਜਿਨ ਕੇ ਨਾਇਬ ਹੋਤੇ।
ਨਾਵ ਮਸੰਦ ਮਹਾਲ ਥੇ ਜੇਤੇ॥
ਸੋ ਸਤਿਗੁਰੂ ਕੀਏ ਦੂਰ ਸਬ
ਪਰਮ ਜੋਤ ਨਿਜ ਧਾਰਿ।
ਸਗਲ ਸਿੱਖ ਭਏ ਖਾਲਸਾ
ਸੂਨੀਐ ਸਾਧ ਬਿਚਾਰ॥ (286)
ਸੈਨਾਪਤੀ ਫਿਰ ਹੋਰ ਥਾਈਂ ਵੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ :-
ਕਰਨਹਾਰ ਕਰਤਾਰ ਹੁਕਮੁ ਕਰਤੇ ਕੀਆ।
ਕਰ ਮਸੰਦ ਸਭਿ ਦੂਰ, ਖਾਲਸਾ ਕਰ ਲੀਆ॥
ਸਿਮਰਤ ਨਾਮ ਪੁਨੀਤ ਫੁਟਤ ਫੰਦ ਹੈ।
ਭਏ ਖਾਲਸਾ ਸੋਇ ਛੋੜਿ ਮਸੰਦ ਹੈ॥(148)
ਹੋਰ ਸਬੂਤ ਦੇਖੋ:
ਖਾਲਸਾ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਜੋ ਮਾਮਲਾ ਵਸੂਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਲਸਾ ਹੀ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਪੁਸਤਕ ਸੈਰ-ਏ-ਪੰਜਾਬ (1850 ਈ ਼) ਦਾ ਕਰਤਾ ਰਾਇ ਕਾਲੀ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਜਗ੍ਹਾ ਜਗ੍ਹਾ ਖਾਲਸਾ ਲਫਜ਼ ਵਰਤਦਾ ਹੈ :-
**ਤਸੀਲ ਬਟਾਲਾ- ਇਸ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਥਾਣੇ ਹਨ। ਇਕ ਚੌਂਕੀ ਫਤਿਹਗੜ ਵਿਚ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਕੁਲ ਗਿਣਤੀ 294 ਹੈ। ਸਾਰਾ ਮਾਲੀਆ 361398/6/-, ਖਾਲਸਾ 282384/- ਰੁਪਏ ਤੇ ਜਾਗੀਰ ਵਾਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ 79014/6/ - ਹੈ।**
ਸੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਖਾਲਸਾ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਰਥ ਬਣਦੇ ਹਨ, ”ਸਿੱਖ ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਹੀ ਕੇਂਦਰ (ਗੁਰੂ ਜਾਂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ) ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹੋਣ” ਭਾਵ ਅਜਾਦ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੋ ਅਖੌਤੀ ਸਿੱਖ ਕਿਸੇ ਮਸੰਦ, ਵਿਚੋਲੇ, ਡੇਰੇਦਾਰ, ਅਖੌਤੀ ਸੰਤ/ਮਹੰਤ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਖਾਲਸਾ ਨਹੀਂ ਅਖਵਾ ਸਕਦਾ। ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਗੁਰੂ ਕੇਵਲ ਖਾਲਸਾ (ਸੰਗਤ) ਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀ ਖਾਲਸੇ ਵਿਚ ਲੀਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ, ਨਿਮਰਤਾ ਦਾ ਪੁੰਜ ਬਣ ਕੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ :-”ਇਨਹੀ ਕੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕੇ ਸਜੇ ਹਮ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਮੋ ਸੇ ਗਰੀਬ ਕਰੋਰ ਪਰੇ।“ (ਲਿਖਤ-ਭਬੀਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਗੁਰਾਇਆ)
SRI NAGAR BECOMES SHRI NAGAR - Our hypocrite Punjabis ( in Punjabi)
SRI NAGAR BECOMES SHRI NAGAR - Our hypocrite Punjabis ( in Punjabi)
Every language has a unique pronunciation accent. Certain sounds are missing in Punjabi. It will be interesting to not that 'SH' (As in 'should') was missing in the north Indians' accent. For that matter Shimla will be pronounced as Simla, Desh as Des, Sheetal as Seetal and so on. With the popularisation of Sanskrit, Persian and English the Punjabis have started changing the original accent. It often appears hypocritic when they say Deshi Ghee instead of Desi Gheo. Ha ha. It is an interesting piece on pronunciation. Of course in Punjabi in Gurmukhi script.
Enlarge the image please
FONTS ISSUE - MISERABLE CONDITION OF PUNJABI ON COMPUTER (In Punjabi year 2003)
FONTS ISSUE - MISERABLE CONDITION OF PUNJABI ON COMPUTER (In Punjabi year 2003)
The feature published in the year 2003 highlights the position of Punjabi when every body had his own separate font.
Kirpal Singh Pannu defines the issue and predicts that we heading towards a universal Punjabi font. Of course with the passage of time he has been vindicated. Now a unicode font stands developed which has been globally accepted.
Also Janmeja Singh Johal enumerates the technical problems which Punjabi is then facing.
Again this article in Punjabi in images.
Please enlarge the image according to your requirements.
The feature published in the year 2003 highlights the position of Punjabi when every body had his own separate font.
Kirpal Singh Pannu defines the issue and predicts that we heading towards a universal Punjabi font. Of course with the passage of time he has been vindicated. Now a unicode font stands developed which has been globally accepted.
Also Janmeja Singh Johal enumerates the technical problems which Punjabi is then facing.
Again this article in Punjabi in images.
Please enlarge the image according to your requirements.
"THE BABY WILL BRING DOOM FOR THE PARENT BECAUSE HE IS BORN IN GANDAMOOL" Says our Punditji Astrologist (In Punjabi)
"THE BABY WILL BRING DOOM FOR THE PARENT BECAUSE HE IS BORN IN GANDAMOOL" Says our Punditji Astrologist (In Punjabi)
While the West has reached the moon the Indian sub-continent is still in the grip of astrologers who have a mahoorat the auspicious hour for every occasion. Here our Sukhdev Singh Virdi translates one chapter from the famous book named 'KHATTARH KAKA' 's Mahooratan da bharam jaal. You will enjoy reading this satire in Punjabi.
Please enlarge the text according to your requirement:
While the West has reached the moon the Indian sub-continent is still in the grip of astrologers who have a mahoorat the auspicious hour for every occasion. Here our Sukhdev Singh Virdi translates one chapter from the famous book named 'KHATTARH KAKA' 's Mahooratan da bharam jaal. You will enjoy reading this satire in Punjabi.
Please enlarge the text according to your requirement:
INDIA SHOULD RAISE ARMY OF TERRORISTS INSTEAD OF SPENDING MILLIONS ON ARMY - EX NAVY CHIEF (In Punjabi)
INDIA SHOULD RAISE ARMY OF TERRORISTS INSTEAD OF SPENDING MILLIONS ON ARMY - EX NAVY CHIEF (In Punjabi)
Lo and behold! It is ex Indian Navy J.G. Nadkarni chief advocating terrorism. He says maintaining expensive armies is a costlier thing for this poor nation where we are spending 25% on forces. He says terrorism is a far cheaper proposal.
We have every reason to suspect that by now the Indian Govt must have started working on this theory keeping in view the poor record of this country.
Please click to enlarge the image as per your requirements.
Lo and behold! It is ex Indian Navy J.G. Nadkarni chief advocating terrorism. He says maintaining expensive armies is a costlier thing for this poor nation where we are spending 25% on forces. He says terrorism is a far cheaper proposal.
We have every reason to suspect that by now the Indian Govt must have started working on this theory keeping in view the poor record of this country.
Please click to enlarge the image as per your requirements.
MINORITIES ARE NOT SAFE IN INDIA - says a US report ( in Punjabi in images)
Tuesday, 21 May 2013
ROMA - PUNJABI IMMIGRANTS OVERSEAS SINCE 1000 YEARS (In Punjabi : Images)
ROMA - PUNJABI IMMIGRANTS OVERSEAS SINCE 1000 YEARS (In Punjabi : Images)
Please click to further enlarge the image
PLEASE CLICK TO SEE ARTICLE IN ENGLISH
Please click to further enlarge the image
PLEASE CLICK TO SEE ARTICLE IN ENGLISH
ਡਾ .ਵੀਰ ਰਜਿੰਦਰ ਰਿਸ਼ੀ- ਵਿਛੜੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਖੋਜੀ, ਖੁਦ ਵੀ ਵਿਛੜ ਗਿਆ।
ਡਾ .ਵੀਰ ਰਜਿੰਦਰ ਰਿਸ਼ੀ- ਵਿਛੜੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦਾ ਖੋਜੀ, ਖੁਦ ਵੀ ਵਿਛੜ ਗਿਆ।
ਰੋਮਾ-ਹਜ਼ਾਰ ਕੁ ਸਾਲ ਤੋਂ ਯੂਰਪ ‘ਚ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ
ਕੌਮਾਤਿਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ 'ਚ 2 ਦਸੰਬਰ 2002 ਨੂੰ ਇਕ ਦੁਖਦਾਈ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ ਬਣ ਚੁਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਡਾ. ਡਬਲਯੂ .ਆਰ ਰਿਸ਼ੀ ਇਸ ਨਾਸਵਾਨ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਏ। ਹ॥ਾਰਾਂ ਕੁ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵਿਛੜੇ ਸਾਡੇ ਰੋਮਾ ਜਾ ਰਮਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀਰ ਜੋ ਹਾਲਾਂ ਵੀ ਯੁਰਪ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ 'ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦੇ ਸੁਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਡਾ .ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਵਾਲੇ ਰਮਤੇ ਵੀਰਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਨਾਤਾ ਫਿਰ ਤਾਜਾ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹਾਲਾਂ ਕਿ ਰੋਮਾ ਲੋਕ ਯੂਰਪ 'ਚ ਗਏ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਨਾਤੇ ਬਾਰੇ ਦਸਣਾ ਲੋਚਦੇ ਸਨ।
ਕੌਮਾਤਿਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ 'ਚ 2 ਦਸੰਬਰ 2002 ਨੂੰ ਇਕ ਦੁਖਦਾਈ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ ਬਣ ਚੁਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਡਾ. ਡਬਲਯੂ .ਆਰ ਰਿਸ਼ੀ ਇਸ ਨਾਸਵਾਨ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਏ। ਹ॥ਾਰਾਂ ਕੁ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵਿਛੜੇ ਸਾਡੇ ਰੋਮਾ ਜਾ ਰਮਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀਰ ਜੋ ਹਾਲਾਂ ਵੀ ਯੁਰਪ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ 'ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦੇ ਸੁਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਡਾ .ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਾਦਾਦ ਵਾਲੇ ਰਮਤੇ ਵੀਰਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਨਾਤਾ ਫਿਰ ਤਾਜਾ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹਾਲਾਂ ਕਿ ਰੋਮਾ ਲੋਕ ਯੂਰਪ 'ਚ ਗਏ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਨਾਤੇ ਬਾਰੇ ਦਸਣਾ ਲੋਚਦੇ ਸਨ।
ਡਾਕਟਰ ਰਿਸ਼ੀ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼
ਸੇਵਾ (IFS) ਵਿਚ ਲੰਡਨ ਵਿਖੇ
ਲਗੇ ਹੋਏ ਸਨ ਕਿ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾਂ ਰੋਮਾ
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਰਿਸ਼ੀ
ਸਾਹਿਬ ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ
ਵਿਦਾਵਾਨ ਸਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ
ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰੂਸੀ-ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦ ਕੋਸ਼
ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ
ਦਾ ਮੁਖਬੰਦ ਖੁੱਦ ਭਾਰਤ
ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹਿਰੂਨੇ
ਲਿਖਿਆ ਸੀ।
ਸੰਨ
1971 ਵਿਚ ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ
ਫਿਰ ਰੋਮਨੀ ਸ਼ਬਦ ਕੋਸ਼
ਤਿਆਰ ਕਰ ਦਿਤਾ ਤੇ
ਉਸ ਸਾਲ ਫਿਰ ਰੋਮਾ
ਵਿਸ਼ਵ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਉਨਾਂ
ਸ਼ਿਰਕਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਇਨਾਂ
ਰੋਮਾ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ੀ
ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਹੋਰ
ਗੁੜੇ ਹੋ ਗਏ ਤੇ
ਬਾਕੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਫਿਰ
ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ
ਰਮਤਿਆਂ ਤੇ ਅਰਪਣ ਕਰ
ਦਿਤਾ। ਡਾਂ .ਰਿਸ਼ੀ
ਨੇ ਚੰਡੀਗੜ ਵਿਚ ਇੰਡੀਅਨ
ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਰੋਮਨੀ ਸਟਡੀ॥ਖੋਲਿਆ,
ਜੋ ਅੱਜ ਤਕ ਜਾਰੀ
ਹੈ। ਰੋਮਾ
ਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਇਕ ਛਿਮਾਹੀ
ਰਸਾਲਾ ਵੀ ਛਾਪਦੇ ਆ
ਰਹੇ ਸਨ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਿਸ਼ੀ
ਸਾਹਬ ਨੂੰ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਦੇ
ਖਿਤਾਬ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ
ਸੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਸਹਿਤਕਾਰ
ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦੇ ਚੁਕੀ
ਹੈ। ਇਨਾਂ
ਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਲੈਂਡ ਨਹਿਰੂ ਖਿਤਾਬ ਵੀ
ਮਿਲ ਚੁਕਾ ਹੈ।
ਸਾਨੂੰ ਭਰੇ ਮਨ ਦੇ
ਨਾਲ ਲਿਖਣਾ ਪੈ ਰਿਹਾ
ਹੈ ਕਿ ਡਾ ਰਿਸ਼ੀ
ਸਹਿਬ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੇ
ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਪਾਈ।
ਅਖਬਾਰਾਂ 'ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ
ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਜਾਂ
ਤਾਂ ਛੁਟ ਹੀ ਗਈ
ਜਾਂ ਕਿਤੇ ਨੁਕਰੇ ਨਕਰੇ
ਹੀ ਲੱਗੀ। ਅਸੀਂ
ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਿੱਖ
ਬਗਾਵਤ ਕੁਚਲੀ ਜਾਣ ਉਪਰੰਤ
ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨਾਲ
ਜੁੜਨ ਤੋਂ ਹਰ ਵਿਦਵਾਨ
ਸ਼ਰਮਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਐਨ
ਇਹੋ ਵਜ੍ਹਾ ਹੈ ਰਿਸ਼ੀ
ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ
ਅਣਗੋਲਿਆ ਜਾਣਾ।
1997 'ਚ
ਪੰਜਾਬ ਮੋਨੀਟਰ ਰਸਾਲਾ ਸ਼ੁਰੂ
ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ
ਰਸਾਲੇ ਦੇ ਬਾਨੀਆਂ ਨੂੰ
ਵੱਡਾ ਥਾਪੜਾ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਉਹ
ਕਈ ਵਾਰੀ ਡਾਂਟਿਆ ਕਰਦੇ
ਸਨ ਕਿ ਰਸਾਲੇ ਦੀ
ਨੀਤੀ ਠੀਕ ਕਰੋ 'ਠਾਣੇਦਾਰ'
ਭਾਵ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਪੰਗੇ
ਨਾ ਲਿਆ ਕਰੋ।
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਰਿਸ਼ੀ
ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ
ਨਾਲ ਲਾਵੇ, ਤੇ ਪਿਛੇ
ਕੋਈ ਸਮਰਪਤ ਮਰਦ ਉਠੇ
ਜਿਹੜਾ ਰੋਮਾ ਦੀ ਰੁਕੀ
ਹੋਈ ਲਹਿਰ ਦੀ ਬੇੜੀ
ਨੂੰ ਫਿਰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇ
ਦੇਵੇ।
ਰੋਮਾ-ਹਜ਼ਾਰ ਕੁ ਸਾਲ ਤੋਂ ਯੂਰਪ ‘ਚ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ
ਰੋਮਾ ਲੋਕ
ਹਜ਼ਾਰ ਕੁ ਸਾਲ ਤੋਂ ਯੂਰਪ ‘ਚ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਤੇ ਫਖਰ ਕਰਦੇ ਹਨ
See article on Roma in English
ਹੈਯੂਰਪ,
ਰੂਸ ਤੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ
ਦੇ ਇਹ ਟਪਰੀਵਾਸ ਜਿੰਨਾਂ
ਨੂੰ ਰੋਮਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ, ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ। ਜਿੰਨਾਂ
ਦੇ ਵਡੇਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮ॥ਬੂਰਨ
ਪੰਜਾਬ 'ਚੋਂ ਦੌੜਨਾ ਪਿਆ
ਸੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਹ
ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲੇ
ਗਏ ਸਨ। ਰੋਮਾ
ਲੋਕ ਮੁੱਖ ਤੋਰ ਤੇ
ਜੱਟ, ਰਾਜਪੂਤ ਤੇ ਖੱਤਰੀ
ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਹੋਰ
ਜਾਤਾਂ ਚੌਂ ਹਨ।
ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਰਾਇ
ਹੈ ਹਿਜਰਤ ਵੇਲੇ ਪੂਰੇ
ਦੀ ਪੂਰੀ ਪੇਂਡੂ ਇਕਾਈ
ਹਿਜਰਤ ਕਰ ਗਈ ਜਿਸ
ਕਰਕੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਜਾਤ
ਦੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੋਮਾਂ
ਵੀਰਾਂ 'ਚ ਹਨ ਜਿਵੇਂ
ਲੋਬਾਣੇ, ਲੋਹਾਰ, ਸੌਦਾਗਰ, ਗੁ॥ਰ,
ਰਾਂਜਰ, ਟਾਂਡੇ ਤੇ ਲਗ
ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਿਬ
ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਰੋਮਾ
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੇ
ਟੱਪਰੀਵਾਸਾ ਨਾਲ ਹਰਗਿਜ ਤੁਲਨਾ
ਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਜਿਹੜੇ ਘੁਮੱਕੜ
ਹਨ ਉਹ ਨਾ ਕਿਸੇ
ਇਲਾਕੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ
ਹਨ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ
ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਬੋਲੀ
ਬਲੋਦੇ ਹਨ ਪਰ ਰੋਮਾਂ
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੋਮਾਨੀ ਬੋਲੀ
ਬੜੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ
ਆਜ਼ਾਦ ਤੇ ਇਕ ਵੱਖਰੀ
ਬੋਲੀ ਹੈ।
ਰੋਮਾ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ,
ਆਦਤਾਂ, ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਲਹਿਜਾ,
ਸਭਿਆਚਾਰ ਤੇ ਬੋਲੀ ਆਦਿ
ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਚੋਂ
ਹਨ। ਇਹਨਾਂ
ਦੀ ਬੋਲੀ ਰੋਮਨੀ ਦਾ
ਆਧਾਰ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ
ਵਾਙੂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਉਹ
ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਸਦੀਆਂ
ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਮਾਂ ਤੇ ਗਏ
ਪਰ ਫਿਰ ਨਾ ਪਰਤੇ
ਜਾਂ ਇਹ ਕਹਿ ਲਓ
ਕਿ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ
ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਹਨ।
ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰੋਮਾ
ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਲਫ.ਜ
ਭਖਬਤਖ (ਖਾਨਬਦੋਸ਼ ਜਾਂ ਟੱਪਰੀਵਾਸ)
ਤੋ ਚਿੜ ਹੈ।
ਉਹ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ
ਰੋਮ (ਬਹੁ ਵਚਨ ਰੋਮਾ)
ਅਖਵਾਣਾ ਜਿਆਦਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ
ਹਨ। ਰੋਮਾ
ਲਫਜ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ 'ਚੋਂ
ਹੈ। ਰਮਣ
ਕਰਨਾਂ, ਰਮਤੇ , ਰਮਤਾ ਆਦਿ।
ਰੋਮਾ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ
ਮੁਲਕਾਂ 'ਚ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ
ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੱਦਿਆ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ। ਜਿਵੇਂ
ਕਿ ਫਰਾਂਸ 'ਚ ਇਨਾਂ
ਨੂੰ ਮਾਨੁਸ (ਮਾਣਸ), ਜਰਮਨ
'ਚ ਸਿੰਤੀ (ਸਿੰਧੀ), ਰੂਸ
ਤੇ ਬਲਗਮੀਆਂ ਦੇ ਮੁਲਕਾਂ
'ਚ ਰਿਆਸਤਾਂ 'ਚ, ਮੁਲਤਾਨੀ, ਸਪੇਨ
ਵਿਚ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ॥ਿਤਾਨੋ, ਕਈ ਮੁਲਕਾਂ
'ਚ ਕਲਦਰੇਸ਼ (ਕਲਤਰਾਸ਼) ਪਰ
ਯੂਗੋਸਲਾਵੀਆ 'ਚ ਇਨਾਂ ਨੂੰ
ਬਦਗੁਲਜਿਏ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ
ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੋਮਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਭਾਰਤ
ਦੀਆਂ ਬਾਕੀ ਬੋਲੀਆਂ ਵਾਙੂ
ਇਡੋ-ਯੂਰਪੀਨ ਟੱਬਰ ਦੀ ਹੀ
ਹੈ। ਇਹ
ਕਹਿ ਲਓ ਕਿ ਰੋਮਨੀ
ਭਾਰਤੀ ਬੋਲੀਆਦੀ ਭੂਆ ਹੈ
ਜੋ ਬਾਹਰ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ। ਰੋਮਨੀ
ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ ਵੱਡੀ
ਨੇੜਤਾ ਹੈ ਪਰ ਥੋੜਾ
ਥੋੜਾ ਅਸਰ ਇਸ ਤੇ
ਰਾਜਿਸਤਾਨੀ ਦਾ ਵੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ
ਸੈਪ ਜੂਸਫ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,
'ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਦੇ ਰੋਮਾ
ਲੋਕ, ਪੁਰਾਤਨ ਭਾਰਤ ਤੋਂ
ਆਏ ਹਾਂ ਤੇ ਆਪਣੇ
ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦਾ
ਪੁਰਾਣਾ ਰੂਪ ਲਿਆਦਾ ਤੇ
ਇਹ ਕਹਿ ਲਓ ਕਿ
ਰੋਮਨੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਹੀ
ਇਕ ਉਪ ਬੋਲੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ
ਇਸ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਮੁਧਲਕਾਂ
ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਰਲਾ
ਪੈਂਦਾ ਗਿਆ ਜਿਥੇ ਜਿਥੇ
ਜਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਵੱਸੇ।
ਡਾ: ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਰੋਮਨੀ
ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ
ਏਨੀਂ ਨੇੜਤਾ ਹੈ ਕਿ
ਐਵੇਂ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਅਸੂਲ
ਤੇ ਬਣਤਰ ਸਮਝ ਕੇ
ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲਾ ਰੋਮਨੀ
ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ
ਰੋਮਾ ਵੀ ਏਸੇ ਤਰਾਂ
ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਰਿਸ਼ੀ
ਸਾਹਿਬ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਤ ਰੋਮਨੀ-ਪੰਜਾਬੀ-ਅੰਗਰੇਜੀ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ
ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ
ਕਰ ਚੁਕਾ ਹੈ।
ਸੋ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ
ਕਿ ਰੋਮਨੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ
'ਚ ਨਿਰੀ ਨੇੜਤਾ ਹੀ
ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੋਨੋਂ ਬੋਲੀਆਂ
ਇਕ ਹੀ ਹਨ।
ਰੋਮਾਂ ਲੋਕ ਲਗਭਗ ਹਜਾਰ
ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ
ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਬੋਲੀ
ਵਿਚ ਫਰਕ ਆ ਜਾਣਾ
ਤਾਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੀ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ। ਅੱਜ
ਦੇਖੋ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵੀ
ਜਿਹੜੇ ਸਿਰਫ 50 ਕੁ ਸਾਲਾਂ
ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਰਹਿ ਰਹੇ
ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ
ਵਿਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਕਾਫੀ
ਆ ਗਈ ਹੈ।
ਸਰਦ ਮੁਲਕਾਂ 'ਚ ਰਹਿਣ
ਕਰਕੇ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਗੋਰੇ
ਹੋ ਚੁਕੇ ਇਨਾਂ ਲੋਕਾਂ
ਦੇ ਵਾਲ ਅਜੇ ਵੀ
ਕਾਲੇ ਹੀ ਹਨ।
(ਕਈ ਰੋਮਾ ਕਾਲੇ ਰੰਗ
ਦੇ ਵੀ ਹਨ) ਰੋਮਾਂ
ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਲੱਡ ਗਰੁਪਾਂ
ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵੀ ਪੰਜਾਬ
ਦੇ ਜੱਟਾਂ ਜਾਂ ਖਤਰੀਆਂ
ਨਾਲ ਹੈਰਾਨੀ ਪੂਰਬਕ ਮੇਲ
ਖਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆਂ
ਭਰ ਦੇ ਰੋਮਾ ਲੋਕਾਂ
ਨੂੰ ਇਕ ਜੁੱਟ ਕਰਨ
ਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ
ਜੜਾਂ ਬਾਬਤ ਦਸਣ ਵਾਸਤੇ
ਪਹਿਲੀ ਆਲਮੀ ਰੋਮਾ ਕਾਨਫਰੰਸ
ਸੰਨ 1971 ਵਿਚ ਲੰਡਣ ਵਿਖੇ
ਕੀਤੀ ਗਈ। ਫਿਰ
1978 'ਚ ਰੋਮਾ ਨੇ ਗਟਿੰਗਮ
ਵਿਖੇ ਜੋੜ ਮੇਲਾ ਕੀਤਾ
ਜਿਥੇ ਇਨਾਂ ਨੇ ਨਾਜੀ
ਹਿਟਲਰੀ ਦੌਰ ਨੂੰ ਯਾਦ
ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਦੋਂ
ਲੱਖਾਂ ਰੋਮਾ ਤੇ ਰੋਮਨੀਆਂ
ਦਾ ਕਤਲਿਆਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
ਸੀ। ਜਰਮਨ
ਚਾਂਸਲਰ ਸਕਮਿਡਟ ਕੇ ਇਹ
ਸੱਚਾਈ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤੀ ਤੇ
ਵਾਇਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ
ਰੋਮਾ ਦੀ ਹਰ ਸੰਭਵ
ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ।
ਡਾਕਟਰ ਰਿਸ਼ੀ ਦੀ ਦੇਖਰੇਖ
'ਚ 1973 ਵਿਚ ਗਿਆਨੀ ਜੈਲ
ਸਿੰਘ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ
ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ
ਰੋਮਾਨੀ ਸਟੱਡੀ॥ ਦਾ
ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ।
ਰਿਸ਼ੀ ਜੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ
ਸਦਕਾ ਫਿਰ 1976 ਵਿਚ ਰੋਮਾਨੀ ਕਾਨਫਰੰਸ
ਚੰਡੀਗੜ ਵਿਖੇ ਕਰਵਾਈ ਗਈ
ਜਿਸ ਵਿਚ 60 ਦੇ ਕਰੀਬ
ਰੋਮ ਆਏ। ਉਦੋਂ
ਸਭ ਪੰਜਾਬੀ ਜਜਬਾਤੀ ਹੋ
ਉਠੇ ਜਦੋਂ ਹ॥ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ
ਵਿਛੜੇ ਰੋਮਾ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੀ
ਫਰਾਲਾ (ਭਰਾਵਾਂ) ਨੂੰ ਮਿਲੇ
ਤੇ ਆਪਣੇ ਬਰੋ ਥਾਂ
(ਵੰਡੇ ਥਾਨ- ਪੰਜਾਬ) ਦੀ
ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਚੁੰਮਿਆ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਸ ਵੇਲੇ
ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾਂ
ਗਾਧੀ ਨੇ ਫਿਰ 1983 ਵਿਚ
ਚੰਡੀਗੜ ਰੋਮ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ
ਖੁੱਦ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।
ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਤੇ
ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ
ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵਾਸਤੇ ਕਾਂਗਰਸ
ਖਿਲਾਫ ਜਦੋ ਜਹਿਦ ਆਰੰਭ
ਦਿਤੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ
ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰੋਮਾ ਮਸਲੇ
'ਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਫਿਕੀ ਪੈ
ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਰੋਮਾ ਦੀ
ਚੜਤ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਨੂੰ
ਚੜਤ ਮਿਲਦੀ ਸੀ ਤੇ
ਸਰਕਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ
ਔਖੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ।
ਆਪਣੀ ਢਹਿੰਦੀ ਉਮਰੇ ਵੀ
ਡਾਕਟਰ ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਬਾਰ
ਬਾਰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ
ਰੋਮਾ ਦੀ ਬੀਨ ਵਜਾ
ਵਜਾ ਕੇ ਦੱਸੀ ਜਿਸ
ਵਿਚ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕੋਈ
ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਬ ਦੀ ਭਾਰਤ
ਪ੍ਰਤੀ ਸਦਭਾਵਨਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨ॥ਰ ਕਦੀ ਕਦਾਈ
ਲੱਖ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ
ਦੀ ਐਂਵੇ ਗਰਾਂਟ ਦੇ
ਦਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਅਸੀਂ ਇਕ ਦੋ ਵਾਰੀ
ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਕਿਹਾ
ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਰੋਮਾ ਲੋਕਾਂ
ਨੂੰ ਸਿਖਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜੋ। ਉਨਾਂ
ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ
'ਓਏ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿੱਖੀ ਤਾਂ
ਅਜੇ ਜੰਮੀ ਵੀ ਨਹੀਂ
ਸੀ ਜਦੋਂ ਦੇ ਇਹ
ਲੋਕ ਇਥੋਂ ਗਏ ਹਨ।' ਪਰ
ਅਸਾਂ ਜਦੋ ਜਿਦ ਕਰਨੀ
ਕਿ ਜੀ ਇਹ ਸਿੱਖ
ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਪੰਜਾਬੀਅਤ
ਨਾਲ ਮੁਹੱਬਤ ਕਰਦੇ ਹਨ
ਦੂਸਰੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰੋਧੀ
ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਧੀਨ ਇਸ ਤੋਂ
ਸਗੋਂ ਦੂਰ ਜਾ ਰਹੇ
ਹਨ ਤਾਂ ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਿਬ
ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ।
ਖੈਰ ਜਨਾਬ ਨੇ ਸਾਰੀ
ਉਮਰ ਨਹਿਰੂ-ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ
ਦੀ ਖੈਰ ਖਵਾਈ ਕੀਤੀ
ਸੀ ਅਖੀਰ ਵੇਲੇ ਉਹ
ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ
ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਸਨ।
ਇਸ ਲੇਖ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ
ਬਦੇਸਾਂ 'ਚ ਵਸੇ ਆਪਣੇ
ਸਿੱਖ ਵੀਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ
ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰਸਲਾਹ ਦੇਵਾਂਗੇ ਕਿ
ਉਹ ਇਨਾਂ ਰੋਮਾਂ ਵੀਰਾਂ
ਨਾਲ ਹਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ
ਸਾਂਝ ਜੋੜਨ। ਇਨਾਂ
ਦਾ ਖੁੱਲਾ ਡੁੱਲਾ ਸੁਭਾਅ
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ
ਧਰਮ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ
ਹੈ। ਜੇ
ਕਿਤੇ ਸਿੱਖ ਤੇ ਰੋਮਾ
ਇੱਕਠੇ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ
ਦੋਹਾਂ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਕਾਇਆ
ਕਲਪ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰੋਮਾ
ਲੋਕ ਸਿੱਖ ਮਸਲਿਆਂ ਤੇ
ਵੱਡੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਧਿਰ ਬਣ ਸਕਦੇ
ਹਨ।
ਅਸਾਂ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ 'ਚ ਵੱਸੇ ਵੀਰਾਂ
ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਰੋਮਾਂ ਲੋਕਾਂ
ਦੀ ਗੱਲ ਛੇੜੀ ਤਾਂ
ਉਹ ਇਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕੋਈ
ਬਹੁਤਾ ਵਧੀਆ ਨ॥ਰੀਆ ਨਹੀਂ ਰਖਦੇ। ਇਹ
ਲੋਕ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਬਦਨਾਮ
ਹਨ। ਕੋਈ
ਕਹਿੰਦੇ ਇਹ ਸੰਨ ਲਾਉਣ
ਵਾਲੇ ਹਨ ਕੋਈ ਕਹਿੰਦਾ
ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੇਸ਼ੇਵਰ
ਚੌਰ ਹਨ। ਪਰ
ਇਹ ਇਲਜਾਮ ਸਰਾਸਰ ਗਲਤ
ਹੈ। ਜਿਵੇਂ
ਪਿਛੇ ਜਿਹੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ
ਪੂਰੇ ਭਾਰਤੀ ਮੀਡੀਏ ਨੇ
ਬਦਨਾਮ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ
ਐਨ ਇਹੋ ਕੁਝ ਵਿਚਾਰੇ
ਰੋਮਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।
ਰੋਮਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ਕਲ
ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ
ਸਭ ਯੂਰਪੀਨ ਮੁਲਕਾਂ 'ਚ
ਵਸ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ
ਇਕ ਕੌਮ ਦੇ ਸੂਤਰ
ਵਿਚ ਪਰੋਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਮੁਲਕਾਂ
ਦੀਆਂ ਆਪਸੀ ਖਹਿਬਾਜੀਆਂ ਤੇ
ਦੁਸ਼ਮਣੀਆਂ ਦਾ ਨਜਲਾ ਵਿਚਾਰੇ
ਰੋਮਾ ਤੇ ਡਿਗਦਾ ਆਇਆ
ਹੈ।
ਡਾਕਟਰ ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਰੋਮਨੀ
ਜਨਾਨੀਆਂ ਭਾਵੇਂ ਵਾਧੂਖੁਲਾਸੀਆਂ ਹੱਸਮੁੱਖ
ਤੇ ਮਿਲਨਸਾਰ ਹਨ ਪਰ
ਚਾਲ ਚਲਣ ਪੱਖੋਂ ਬਹੁਤ
ਉਚੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ
ਮੁਤਲਕ ਰਿਸ਼ੀ ਸਾਹਿਬ ਕਈ
ਉਦਾਹਰਣ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸਾਇੰਸ ਤੇ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ
ਹੁਣ ਤਾਂ ਖੈਰ ਇੰਨਕਲਾਬ
ਜਿਹਾ ਹੀ ਆ ਗਿਆ
ਹੈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ
ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਹੀ
ਬਦਲ ਗਏ ਹਨ।
ਪਰ 1975 ਵਿਚ ਰੋਮਾ ਤੇ
ਛਪੀ ਕਿਤਾਬ ਮੁਤਾਬਿਕ ਰੋਮਾ
ਲੋਕਾ ਦੇ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ
ਕਿਤੇ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ
ਬੜੇ ਅੱਛੇ ਲੋਹਾਰ ਹਨ
ਤੇ ਆਮ ਘਰੇਲੂ ਧਾਤ
ਵਾਲੀਆਂ ਵਰਤੋਂ ਦੀਆਂ ਚੀਜਾਂ
ਬਣਾਉਦੇਂ ਹਨ ਛੁਰੀਆਂ, ਕੈਂਚੀਆਂ,
ਸੰਨੀਆਂ, ਪਲਾਸ, ਚਾਕੂਘਰ ਘਰ
ਜਾ ਕੇ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਕਲੀਕਰ ਲੋਕ
ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿਤੇ ਇਹ
ਟੋਕਰੀਆਂ ਬਣਾਉਦੇ ਹਨ।
ਕਿਤੇ ਗੋਲਾ ਬਰੂਦ ਤੇ
ਹੋਰ ਅਮਨੀਸ਼ਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਕਿਤੇ
ਇਹ ਘੋੜਿਆਂ ਦੇ ਸੁਦਾਗਰ
ਸਨ। ਕਿਤੇ
ਕਿਤੇ ਇਹ ਭਾਟੜਿਆਂ ਵਾਙੂਹੱਥ
ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਜੂਮੀ
ਬਣੇ ਬੈਠੇ ਹਨ।
ਰੋਮਾ ਸੰਗੀਤ ਤਾਂ ਹੁਣ
ਆਲਮੀ ਪ੍ਰਸਿਧੀ ਹਾਸਲ ਕਰ
ਚੁਕਾ ਹੈ। ਰੋਮਨੀ
ਔਰਤਾਂ ਐਸਮਾ ਤੇ ਰਾਇਆ
ਅਜ ਜਗਤ ਪ੍ਰਸਿਧ ਹੋ
ਚੁਕੀਆਂ ਹਨ। ਇਨਾਂ
ਰੋਮਾ ਦੇ ਨਾਚ ਵਿਚ
ਮੁੱਢਲਾ ਲਹਿਜਾ ਪੰਜਾਬੀ ਹੀ
ਹੈ। ਇਹ
ਲੋਕ ਖੁੱਦ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਫਿਲਮਾਂ
ਬੜੇ ਮਜੇ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ
ਹਨ।
ਰੋਮਾਂ ਦੇ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ
ਕਾਫਲਿਆਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ
ਹਿਜਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੀ
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਹਾਸ ਹੈ
ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਿਆਦਾ ਤੋਂ
ਜਿਆਦਾ ਖੋਜਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ
ਹੈ। ਅਜਿਹਾ
ਰੋਲ ਤਾਂ ਸਿਰਫ. ਸਰਕਾਰਾਂ
ਹੀ ਨਿਭਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
Subscribe to:
Comments (Atom)























